CHANZO NI BBC SWAHILI
Amerika ya Kusini ni eneo ambalo ili kula kwa afya ni gharama pamoja na Afrika, kulingana na Shirika la Chakula na Kilimo la Umoja wa Mataifa (FAO).
Ili kuweza kula, kila mtu anahitaji kiasi cha $4.25 kwa siku hii ni kwa mwaka 2019 hizi ndio takwimu mwisho zilizopo. Hiyo ni mara tatu zaidi ya watu wangeweza kumudu.
Kiasi kilichosahihishwa kitakuwa kikubwa zaidi, anakadiria naibu mkurugenzi mkuu wa FAO na mwakilishi wa Amerika ya Kusini na Karibea, Julio Berdegué, katika mazungumzo na BBC Mundo.
Shirika la chakula duniani FAO hukokotoa orodha ya bei ya chakula na sasa ndio wakati ambapo kula ni ghali zaidi angalau tangu kuanza kwa kuhifadhi.
Hii husababisha lishe duni na viwango vya juu vya utapiamlo na hata njaa.
Kwa hiyo, katika wakati wa mfumuko wa bei wa juu na kupanda kwa bei ya vyakula, jambo rahisi zaidi linaweza kuwa ni kubadilisha bidhaa za bei nafuu lakini ambazo si lazima ziwe na afya au kuwa na usawa wa lishe ambayo mwili wetu unahitaji.
"Kutokana na kwamba katika Amerika ya Kusini ni ghali zaidi vyakua vyenye afya, tunahamia zaidi kwenye wanga, sukari na mafuta. Yote hayo ni ya bei nafuu, "anasema Berdegué.
Kula vizuri na wakati huo huo kutumia kidogo ni changamoto. Hizi ni hatua 7 unazoweza kuchukua ili kuifanikisha.
1. Kupika
Labda ni dhahiri zaidi, lakini ni muhimu. Kununua chakula nje, mitaani au katika duka, mara nyingi ni haraka zaidi, lakini sio rahisi zaidi mfukoni.
Kwa kuongeza, tunaponunua chakula kilichopikwa tayari hatujui ubora wa viungo vilivyotumiwa ni nini, au hata ni viungo gani vilivyotumiwa kutengeneza.
Vile vile hufanyika kwa vyakula vilivyotayarishwa tayari ambavyo huuzwa kwenye maduka makubwa, bidhaa zinazojulikana kama ultra-processed. Hizi zina ziada ya mafuta mabaya, sodiamu na sukari mbavyo vinaongezwa ili kuipa ladha bora lakini sio vizuri kiafya.
Kupika nyumbani kunamaanisha kwamba tunajua hasa tunachokula na kwamba tunalipa kidogo kwa hiyo.
2.Kula kwa kiwango ambacho mwili unahitaji tu
Asilimia kubwa ya watu hula chakula zaidi ya mwili unavyohitaji
Kupunguza kiwango cha chakula tuachojipakulia wenyewe kwa kiasi kinachopendekezwa kwa utendaji wa binadamu kusaidia mifuko yetu na, wakati huo huo, kusaidia kujisikia vizuri zaidi kimwili.
"Kiasi ambacho hutolewa katika nchi zetu nyingi ni kikubwa mno. Ununuzi sokoni umepanda sana na, zaidi ya hayo, ziada hii ya chakula husababisha uzito kupita kiasi," mtaalamu wa lishe wa Venezuela Ariana Araujo anaiambia BBC Mundo.
Lishe ya kati ya kilocalories 2,000 na 2,500 ni idadi ya kutosha ya ulaji wa kila siku.
3.Badilisha mapishi
Baadhi ya bidhaa za kimsingi kama vile mafuta, kahawa, baadhi ya matunda na mboga, nyama ya ng'ombe, mkate (na unga wa ngano kwa ujumla), mayai na baadhi ya kunde ziliongezeka kwa bei zaidi ya ongezeko la wastani la vyakula na vinywaji. vileo katika nchi nyingi za Amerika ya Kusini, kulingana na habari iliyochapishwa na taasisi rasmi ambazo zina jukumu la kupima mfumuko wa bei.
tortilla, sehemu kuu ya lishe ya Mexico, ziligharimu watumiaji katika nchi hiyo 17.7% zaidi sasa kuliko mwaka mmoja uliopita. Unga wa mahindi, bidhaa muhimu ya kupikia chapati za arepas bei imepanda katika eneo lote.
Unaweza kutafuta mbadala ambazo ni sawa na lishe, lakini hazijawa ghali au hata kupatikana kwa bei ya chini.
Kwa hili ni muhimu kujua ni bidhaa gani zinaweza kubadilishana.
Mlo kamili unapaswa kujumuisha nusu ya matunda na mboga, robo ya protini, na robo nyingine ya wanga, anasema Araujo.
Katika kundi la protini ni nyama ya ng'ombe na nguruwe, kuku, samaki, maziwa, jibini, mayai, maharagwe, dengu, na mbaazi.
Nyama ya nguruwe ndiyo ambayo, kwa ujumla, ilipanda bei ya chini zaidi katika miezi 12 iliyopita katika Amerika ya Kusini, wakati kuku na samaki vikiambatana na kupanda kwa ujumla, ambayo ilikuwa chini ya ongezeko la bei ya nyama ya ng'ombe.
Maharage, kwa upande mwingine, hayakuwa na ongezeko hilo la bei na ni nafuu zaidi kuliko mwaka mmoja uliopita katika baadhi ya nchi.
"Tumepunguza sana matumizi ya kunde, maharagwe, njegere, dengu, wakati ni bidhaa zinazoweza kufikiwa ambazo hutoa kiwango kizuri cha protini," anasema Berdegué.
Wanga ni pamoja na mchele, mkate, mahindi, pasta, ndizi na mizizi -viazi, mihogo na viazi vitamu
Mchele na mizizi ikawa chini ya gharama kubwa kuliko ngano na mahindi, hivyo kuchagua kwa zamani itasaidia kufanya orodha ya bei nafuu.
4. Panga manunuzi
Kufanya mpango wa kile tunachopaswa kununua kabla ya kwenda sokoni ni muhimu katika kupunguza matumizi.
Jambo la kwanza ni kujua tunataka kununua nini na kisha kuamua wapi. Kununua matunda na mboga mboga, jibini au nyama kwenye maeneo ya kawaida ni nafuu kuliko katika maduka makubwa.
Unapoenda kwenye maduka makubwa, kulingana na Araujo, ni kuzunguka kuta tatu za duka, pembeni na nyuma kutengeneza "U" iliyopinduliwa.
"Huwezi kwenda dukani ukiwa na njaa, kwa sababu nikipungukiwa na pesa na zaidi ya hayo nahisi njaa, naona matangazo ya bidhaa zilizosindikwa kabisa ambazo napenda sana na ninashawishika kuinunua," Anasema Kialbania.
Kuwa wazi juu ya kile kitakachopikwa katika siku zifuatazo husaidia kuhesabu vizuri kiasi na sio kununua zaidi, kitu muhimu katika vyakula vinavyoharibika ili usivitupe baadaye kwa sababu vimeharibika.
Ushauri wa Kialbania ni kununua kwa kiasi kikubwa, kwa familia moja au kati ya watu kadhaa ili kuokoa pesa.
Pendekezo moja kutoka kwa Araujo ni kuangalia rafu za chini, ambapo bidhaa zisizochakatwa huwa ziko na ni za bei nafuu.
5.Anglia vyakula vya msimu
"Wanatoa nyuzinyuzi, vitamini na madini ambayo ni vigumu sana kupatikana katika vyakula vingine," anasema Baalbania.
Ili kupunguza gharama za chakula, wanachoshauri wataalam ni kununua bidhaa za msimu, kulingana na nchi na hali ya hewa yake.
Kujaribu kula nyanya nje ya msimu kunazifanya kuwa ghali zaidi kwa sababu wale wanaoziuza wameamua kutumia ili kuziweka kwa miezi kadhaa au kuzizalisha kwenye greenhouses, mifumo yote inayofanya chakula kuwa ghali zaidi.
Kinyume chake, katika bidhaa za msimu hupatikana kwa wingi, kwa bei ya chini, na ndio wakati ambao chakula huwa kitamu zaidi na cha lishe.
6. Tumia mbinu za uhifadhi
Njia mbadala ni kununua wakati ni nafuu na kutumia mbinu fulani ya uhifadhi.
Rahisi zaidi ni kuweka chakula kwenye friji. Zinaweza kuwa na nyama na mboga nyingi - mradi hutaki kuzila mbichi baadaye- na matunda.
Unaweza pia kupika kiasi kikubwa kuliko utakachokula mara moja na kuhifadhi sehemu kwenye friji kwa ajili ya baadaye, au kupika viungo vilivyolegea na kuvigandisha kwa matumizi ya baadaye katika matayarisho.
"Hiyo huhifadhi zaidi ya 90% ya virutubisho," anasema Araujo, akiongeza kuwa yeye hufanya hivyo nyumbani.
7. Usinunue chapa maarufu za vyakula, lakini soma kwanza maelezo yake
Kwa sababu ya uuzaji, mara nyingi tunaamini kuwa bidhaa ya chapa maarufu - pia inaitwa chapa ya kwanza- ni bora kuliko zingine. Hii si lazima iwe hivyo.
"Ni muhimu kusoma orodha ya viambato, badala ya chati ya lishe, na kutambua sukari na mafuta yenye ubora duni," anasema Balbanian.
Araujo anasema kwamba wakati mwingine chapa za pili au hata lebo binafsi - zile kutoka kwa mnyororo wa maduka makubwa - huwa na afya bora kwa sababu ili kupunguza bei hawatumii mafuta fulani au sukari ambayo chapa za kwanza hutumia kuzipa bidhaa ladha nyingine.
Kwa wengine, sio bora, lakini sio mbaya zaidi. "Mapendekezo yangu ni kusoma lebo na kulinganisha. Karibu kila mara zinafanana kabisa na kuna akiba kubwa," anasema Araujo.
CHANZO NI BBC SWAHILI
No comments:
Post a Comment